سایت دکتر حسین بهاور

نام فارسی: بادام

به فتح لام و سكون واو و زاي معجمه به فارسي بادام وبه فرنگي انگداله نامند.(مخزن الادویه)

به لاتین Amygdalus

نام انگلیسی: Almond – Sweet almond – Bitter almond

نام علمی: Amygdalus communis

خانواده: Rosaseae

نام های دیگر : بادام شیرین،بادام معمولی،لوز، بادام آغاجی،  کهرو، ارچین، بایم، چغاله بادام، دیم دار، گواروم بوته

ماهيتآن:ثمري است برّی و بستاني و كوهي مي­باشد و هر واحد شيريني و تلخي دارد(مخزن الادویه)

بطور كلي دو نوع بادام وجود دارد :

1- بادام شيرين Sweet Almond

2- بادام تلخ     Bitter Almond

لوزالحلو:

شيرين را لوزالحلو و به فارسي بادام شيرين نامند درخت آن به قدر درخت انار و به و پوست آن مایل به سرخي و تيرگي و گل آن سفيد و در ميان آن ريزه­هاي زرد رنگ و برگ آن پهن مستدير نرم و درخت بستاني آن بعد از غرس در سال سیّم وچهارم ثمر مي­آورد و مدتي مي­ماند و ثمر آنرا سه پوست مي­باشد و در ابتدا كه هنوز از هم امتياز نيافته­اند طعم آن عفص پس ميل به ترش مي­نمايد و چغاله آن ترش و نازك و لذيذ خصوص با اندك نمك و هر چند نازك‌تر و خام‌تر باشد ترش‌تر و لذيذتر مي‌باشد پس ميل به بستن مغز و پوست و خشبيت مي­نمايد و چون پوستهاي آن خشبي و صلب گشتند تفه مي­گردند و مغز آن چرب و شيرين و دراين هنگام مغز تازه آن نازك و لذيذ مي­باشد و چون به كمال رسيد و خشك گشت مغز آن نيز لذيذ و از آن روغن اخذ مي­نمايند و خام و بریان كردهمغز مقشر از هر سه قشر را مي­خورند و انواع حلویات از آن ترتيب مي­دهند و داخل تراکیب می‌نمایند و نيز مغز مقشر آنرا با گلهاي خوشبو مانند گل بنفشه و گل سرخ كه ورد احمرباشد و بيدمشك و امثال اينها هر گلي كه خواهند پرورده مي‌نمايند و روغن از آن اخذ مي­كنند عندالحاجت و روغن آن به بوي همان گل مي­باشد و يا از آن نقل و حلويات مي­سازند و يا همان قسم مي­خورند ماحصل هر نحو كه خواهند همه خوشبو و لذيذ و مقـوي مي­باشد و پوست بيروني آن خشبي و اندك نازك مي­باشد كه بعد از خشك شدن اكثر خودبخود و يا به سودن بادامها با هم جدا مي­گردد و پوست وسطي آن صلب سفيد رنگ و پوست سیّم متصل به مغز آن اندك سرخ تيره و با عفوصت و قبوضت و بعض انواع بادام كه پوست آن رقيق نازك مي­باشد كه به دست شكسته و جدا مي­گردد كه آنرا بادام كاغذي مي­نامند مغز آن لطيف‌تر و لذيذتر و شيرين‌تر از نوع صلب آن و برّی و جبلي اين نوع را پوست صلب‌تر و دهنيت مغز كمتر و در لطافت و حلاوت نيز ضعيف‌تر از بستاني است و بهترين آن لوز نازك پوست بزرگ مغز چرب است.

طبيعتآن:در اول گرم و تر و معتدل نيزگفته­اند.

افعال و خواصآن:مفتح و حافظ قوّتها.*اعضاءالرأس و الصدر*حافظ جوهر دماغ خصوص با نبات و جالي اعضاي باطني و مقوي باصره و ملين طبع و حلق و موافق سينه و شيره آن با شكر جهت سرفه و خشونت سينه و حنجره و ربو و ذات الجنب و حبس نفث الدم و با نصف آن زفت جهت قطع سرفه از مجربات و سنون پوست صلب سفيد آن كه سوخته باشند و به سرحد رماديت نرسيده باشد جهت تقويت لثه و دندان و جلاي آن.*اعضاءالغذاء و النفض*ملين اعضاي باطني و بطن به سبب جلايی كه دارد و جهت قرحه امعا و مثانه و زحير حادث از رطوبت معده و مولد مني و مسكن حدت آن و حدت بول و مسمن بدن و با شكر كثيرالغذاء و ملين طبع و مفتح با انجير نيز ملين وجهت قولنج نافع و بادام مطحون ثقيل بر معده و بطیالنزول از آن و رهشي سريع النزول‌تر از آن و بادام مربا در تغذيه و فربه نمودن بدن بهتر و دراصلاح گرده قوي الاثر و بو داده آن مقوي معده و قابض و رافع ترهل و سستي آن و مقوي باه و زياده كننده مني و لعق نمودن مقدار يك جوزه معتدل از آن با عسل جهت درد جگر و سرفه و تحليل رياح خصوص رياح گرده و ثمر تازه نارس آن كه چغاله نامند با پوست مقوي بن دندان و مسكن حرارت دهان به سبب برودت و يبوست پوست آن.*السموم*خوردن آن با انجير جهت گزيدگي سگديوانه شرباً و ضماداً و شكوفه آن محرك باه مردان و قاطع باه زنان.

المضار:ثقيل و بطیالهضم در معده بارد رطب و مضر احشا،مصلح آن مصطكي و مهيج صفرا،مصلح آن شكر و بادام متكرج و فاسد موجب كرب و سقوط اشتها و غثيان و غشي،مصلح آن قینمودن و ربوب حامضه بعد از آن آشاميدن و روغن آنرا طبيعت معتدل در گرمي و سردي و به غايت مرطب دماغ خصوص تازه آن.

افعال و خواص آن:*اعضاءالراس و الصدر و الغذاء*مرطب دماغ و موافق تشنج يبسي و ورمي و سرسام و ذات الجنب و رافع سهر و منوم شرباً و تمريخاً مكرراً و آشاميدن آن با كثيرا و شكر جهت سرفه خشك و تصفيه آواز و قصبه ریه و تليين امعا و رفع ضرر ادويه مسهله مطلقاً و حبوب حاره شرباً و چرب نمودن آنها بدان و با آب گرم و العبه و اشياي مناسبه نيز جهت زحير و مغص و تليين امعا و رفع قولنج و عسرالبول و اعانت بر اخراج حصات خصوصاً با حجراليهود سوده با آب گرم. مقدار شربت آن تا نه مثقال.*آلات المفاصل*دوام تدهين مهره­هاي پشت بدان جهت نقرس و رفع خميدگي پيران و غرغره آن با آب گرم جهت خشونت حلق موثر.

مضراحشاي ضعيفه،مصلحآن مصطكي و برگ تازه آن مهسل و مسقط كرم معده و خشك آن قابض و رافع اسهال است.

◄لوزالمر

به ضم ميم و رایمهمله مشدده به فارسي بادام تلخ نامند.ماهيتآن:مانند لوزالحلو است الا آنكه مغز آن تلخ و بهترين آن نيز تازه بزرگ دانه چرب آنست.

طبيعتآن:در آخر سیّم گرم و در آخر اول خشك و در دویّم نيز گرم و خشك گفته­اند.

افعال و خواص آن:محلل و جالي و در تنقيه و ازاله اخلاط غلیظه بيعديل.ضماد آن با سركه جهت درد سر و اكتحال آن جهت تقويت باصره.*اعضاءالصدر و الغذاء و النفض*جهت ربو و سرفه و ورم سينه و ریه نافع خصوصاً با نشاسته و یا نعناع جهت وجع گرده و با عسل جهت تفتيحسده كبد و طحـال و امراض كبـد و يرقـان و طحـال و با ماء­العسل جهت قولنج و با ميپختج جهت علل گرده و تفتيت حصات و ادرار بول و رفع عسر آن و وجه رحم و اغتسال سر بدان جهت حزاز و قتل شپش و فرزجه آن مدر حيض.*الجروح و القروح و الاورام و البثور*ضماد آن با سركه و يا شراب جهت زخمهاي كهنه و ساعيهوبثور رطبه و قوبا و حزاز و نمله و جرب و حكه و شري و طلاي آن جالي كلف و آثار صورت و با شراب و عسل جهت نمله.*السموم*ضماد آن جهت گزيدن سگديوانه مفيد.

مضرامعا،مصلحآن شكر و نبات و بادام شيرين و خشخاش و بيخ آنرا ضماداً جهت جميع دردها مفيد و ريشه درخت آن گرم و خشك.

افعال و خواصآن:جالي و محلل و ضماد آن با روغن گل جهت درد سر بارد و كلف و آشاميدن طبيخ آن جهت تنقيه طحال و كلیه و رفع قولنج و اخراج كرم معده و ضماد خاكستر آن جهت سوختگي آتش مفيد و طلاي برگ مطبوخ آن با شراب جهت حزاز بيعديل.ارسطو گويد چون پنجدرم بادام تلخ را كوبيده ناشتا تناول نمايند از شراب مست نگردند و روغن بادام تلخ جالي و محلل و مجفف.

طبيعتآن:در اول دویّم گرم و مایل به رطوبت.

افعال و خواصآن:مسهل اخلاط لزجه چسبنده و سوداويه در نواح معده و با ادويه مناسبه جهت ربو و ورم سپرز و درد گرده و عسرالبول و رفع قولنج و اختناق رحم و اورام و انقلاب آن و اخراج حصات و جنين و قطور آن جهت درد گوش و دوي و طنين و كشتن كرم آن و حمول آن مخرج جنين و مشيمه.*الزينه*طلاي آن جهت رفع آثار رخسار و كلف و چين گونه و شقاق عارض از سرما.*الجروح و القروح*طلاي آن با شراب جهت قروح رطبه و سپرز و حزاز نافع.

مقدار شربتآن: تا چهار مثقال و صمغ درخت بادام شيرين و تلخ نایب مناب صمغ عربي است و بادام نمك پرورده بریان مصلح و معدل نفس است نزد گرسنکي كاذب و باعث بطوء سكرو منقي سينه و مدر بول و مسهل بطن و مورث تخمهو مصلح آن شكر و مثلث و لوز برّی و لوز جبلي درخت آن هر دو از درخت لوز بستاني كوچكتر و برگآن ريزه و گل آن مایل به سرخي و با عطريت و ثمر آن كوچكتر و با تلخي و قبض بسيار و غيرجلوز است.

طبيعتآن:در سیّم گرم و خشك.

افعال و خواصآن:جهت تقويت معده و رفع رطوبات و بلتو امراض بارده آن و قیو اسهال نافع.

مقدار شربت آن: تا سه درم و از گل آن تا دو درم.(مخزن الادویه)